CÁCH THỨC BẦU GIÁO HOÀNG VÀ NHỮNG HỒNG Y CÓ TRIỂN VỌNG TRỞ THÀNH GIÁO HOÀNG MỚI.
Sau khi Giáo hoàng qua đời, mật nghị phải được triệu tập chậm nhất là trong vòng 20 ngày. Cuộc bầu cử Giáo hoàng có thể sẽ rất thú vị, vì hiện tại chưa có ứng cử viên sáng giá nào có thể kế nhiệm Đức Franziskus
Tin tức này, như thường lệ, được Hồng y Chamberlain của Vatikan đưa tin: "Vào lúc 7:35 sáng nay, Giám mục Rome, Francis, đã trở về nhà Cha", Hồng y Kevin Farrell người Ireland, người giữ chức vụ Camerlengo (tiếng Ý có nghĩa là thị thần) từ năm 2019, cho biết vào sáng thứ Hai 21-4-2025. "Toàn bộ cuộc đời của Paps được dành để phục vụ Chúa và Giáo hội của ngài. Paps dạy chúng ta sống các giá trị của Phúc âm với lòng trung thành, lòng can đảm và tình yêu thương phổ quát, đặc biệt là vì lợi ích của những người nghèo nhất và bị thiệt thòi nhất", Farrell phát biểu qua Video. Ngay khi tin tức về cái chết của Giáo hoàng lan truyền, Quảng trường Thánh Peter tràn ngập những tín đồ than khóc
Nhưng bất chấp mọi sự đồng cảm của con người dành cho số phận của Giáo hoàng, bất chấp mọi nỗi buồn về cái chết của ông, câu nói tỉnh táo của Rome vẫn đúng: "Nếu Giáo hoàng qua đời, ông sẽ trở thành một người mới". Khi Giáo hoàng qua đời, một Giáo hoàng mới sẽ được bầu ra. Thành phố vĩnh cửu, nơi đã chứng kiến hơn 260 vị giáo hoàng đến rồi đi. Đầu tiên, cái chết phải được xác định. Đây cũng là trách nhiệm của “Camerlengo”, người đứng đầu Phòng Thánh. Trước đây, người ta thường thực hiện điều này bằng cách đến giường bệnh và hỏi Đức Thánh Cha xem ông đã ngủ chưa. Nếu không trả lời, ông ta sẽ dùng búa bạc đập vào trán anh ta ba lần; Nếu vẫn không có phản ứng nào thì Giáo hoàng được chính thức tuyên bố là đã chết.
Tất nhiên, những ngày đó đã qua lâu rồi, ngày nay, người ta đã dùng thuốc và nghi lễ dùng búa tàn bạo không còn cần thiết nữa. Farrell, 77 tuổi, tháo chiếc nhẫn đánh cá khỏi ngón tay của người đã khuất và bẻ gãy nó cùng với con dấu của Giáo hoàng, chiếc nhẫn và con dấu là biểu tượng cho quyền lực của Giáo hoàng. Sau đó, “Tổng đại diện của Đức Thánh Cha tại Giáo phận Roma”, tức là người đại diện của Đức Giáo hoàng với tư cách là Giám mục của Roma, được thông báo về cái chết của Đức Giáo hoàng. Kể từ tháng 10 năm ngoái, phó chủ tịch là Hồng y người Sicilia Baldassare Reina: ông có nhiệm vụ thông báo về sự ra đi của người đứng đầu Giáo hội cho người dân Rome tại Quảng trường Thánh Peter.
Trong chín ngày chỉ có tang lễ
Sau khi Giáo hoàng qua đời, cái gọi là Sedisvakanz – thời kỳ Tòa thánh không có Giáo Hoàng, bắt đầu. Cái chết của người kế nhiệm Petri được để tang trong chín ngày theo một nghi thức cố định; sau ít nhất 15 ngày và chậm nhất là 20 ngày, mật nghị sẽ họp tại Nhà nguyện Sistine để bầu giáo hoàng tiếp theo. Tất cả các hồng y dưới 80 tuổi vào thời điểm Giáo hoàng qua đời đều đủ điều kiện bỏ phiếu – hiện có 136 vị. Con số này cao hơn đáng kể so với con số 120 của Đức Giáo hoàng Phaolô VI. là giới hạn tối đa. Cuộc bầu cử có thể mất vài ngày hoặc thậm chí vài tuần. Khi một Giáo hoàng mới được tìm thấy và cuộc bầu cử đã có kết qủa, khói trắng sẽ bốc lên từ ống khói phía trên nhà nguyện.
Tất nhiên, chỉ có Chúa Thánh Thần mới biết ai sẽ kế vị Đức Franziskus. Người ta nói rằng ông sẽ tháp tùng và ủng hộ các hồng y trong cuộc bầu cử. Tuy nhiên, chính Jorge Maria Bergoglio đã vạch ra lộ trình cá nhân cho cuộc bầu cử người kế nhiệm mình: 108 trong số 136 hồng y đủ điều kiện bỏ phiếu trong mật nghị sắp tới đã được ngài bổ nhiệm trong tổng cộng mười công nghị. 23 người trong số họ nợ chiếc mũ đỏ Biretta (rotes Birett) , chiếc mũ của hồng y, từ Đức Benedict XVI, và năm người được John Paul II bổ nhiệm. Nhưng mặc dù phần lớn các "hồng y Bergoglio" đều rõ ràng, không có gì chắc chắn rằng người kế nhiệm Giáo Hoàng Franziskus sẽ chỉ tiếp tục con đường của mình.
Nguyên nhân chủ yếu là vì các hồng y cử tri được Đức Franziskus bổ nhiệm đến từ hơn 50 quốc gia khác nhau. Nhiều người hầu như không biết nhau, điều này khiến việc hình thành bè phái trở nên khó khăn. “Giáo hoàng từ bên kia thế giới”, như Bergoglio người Argentina tự gọi mình sau khi được bầu vào năm 2013, đã củng cố ảnh hưởng của “vùng ngoại vi” và Nam bán cầu trong Giáo hội Công giáo thế giới thông qua các cuộc bổ nhiệm hồng y của mình, đặc biệt là gây bất lợi cho người Âu châu. Nhưng “vùng ngoại vi” này không hề đồng nhất. Có nhiều ý kiến khác nhau về các vấn đề liên quan đến việc thụ phong linh mục cho phụ nữ, độc thân và kết hôn đối với tất cả mọi người. Nhiều người theo “Bergoglia” nổi bật vì cam kết của họ đối với những người thiệt thòi về mặt xã hội, đối với hòa bình, môi trường và người tị nạn. Nhưng trong các vấn đề giáo điều, các hồng y từ Phi Châu và Á Châu có xu hướng bảo thủ hơn nhiều so với những người từ “Tây phương ”.
Các chuyên gia về Vatikan và về “Toto Papa” (cách gọi của những suy đoán về sự kế vị giáo hoàng ở Ý) lần này khá đồng tình rằng kết quả của mật nghị sắp tới không chắc chắn như trước đây. Điều rõ ràng là 17 vị hồng y người Ý, một khối đáng kể trong mật nghị, sau một giáo hoàng người Ba Lan, một giáo hoàng người Đức và một giáo hoàng người Argentina, hiện muốn thấy một trong số họ làm đại diện cho Petrus. Trong số các hồng y người Ý, Hồng y Quốc vụ khanh Pietro Parolin, nhà ngoại giao hàng đầu của Vatikan và là cánh tay phải của Giáo hoàng, được coi là “Papabili”, tức là người có thể kế nhiệm Giáo hoàng. Có thể nói, ông là ứng cử viên chính thức. Tuy nhiên, cơ hội cũng được trao cho Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý, Matteo Zuppi, và Đức Thượng phụ Latinh của Jerusalem, Pierbattista Pizzaballa. Cả hai đều được coi là những người theo chủ nghĩa Bergoglianer tiến bộ.
Người Ý không được ưa chuộng lắm
Vấn đề là: người Ý không được ưa chuộng vì họ bị cho là có âm mưu. Ngoài ra còn có Jean-Claude Hollerich từ Luxembourg và Mario Grech từ Malta, những người đã giúp tổ chức Hội đồng Thế giới và chứng tỏ mình là những người trung gian kiên nhẫn. Những ứng cử viên bảo thủ đầy triển vọng là Peter Erdö người Ungarn, Willem Eijk người Hòa Lan và Jean Marc Aveline người Algerien đến từ Marseille.
Một số người tin rằng thời điểm này có thể đã chín muồi cho một vị Giáo hoàng người Á Châu hoặc Phi Châu đầu tiên. Tỷ lệ các hồng y người Phi châu trong mật nghị tăng từ 9 lên 16% dưới thời Đức Franziskus, trong khi số lượng các hồng y từ Á châu tăng từ 9 lên 22%. Trong số những người Phi châu, Fridolin Ambongo Besungu đến từ Congo và Robert Sarah theo chủ nghĩa bảo thủ đến từ Guinea là những ứng cử viên được yêu thích nhất. Ứng cử viên Á châu được nhắc đến nhiều nhất là Luis Antonio Tagle đến từ Manila.
Tất nhiên, các hồng y Hoa Kỳ cũng đã chờ đợi một thời gian dài để chiếm giữ Tòa thánh. Xét cho cùng, Bắc Mỹ là nhà tài trợ quan trọng nhất của Vatikan. Và Hoa Kỳ thậm chí có thể đề cử cựu Tổng giám mục Wilton Daniel Gregory của Washington, người sau đó sẽ trở thành Giáo hoàng da đen đầu tiên, giống như Sarah hoặc Besungu. Tuy nhiên, ở tuổi 77, Gregory có vẻ hơi già. Và những người theo chủ nghĩa Trump cực đoan trong số các hồng y Hoa Kỳ khó có thể có bất kỳ hy vọng nào khi nhìn vào thần tượng của họ.
Vì vậy, khả năng phục hồi mang tính bảo tồn sẽ không xảy ra. Các cử tri Giáo hoàng hiện sẽ đến Rome mỗi ngày và thảo luận về các ứng cử viên tiềm năng trong các phiên họp chung. Sự không chắc chắn này không phải là bi kịch, vì Rome cũng có một câu nói dành cho những người được cho là được sủng ái: "Bất kỳ ai bước vào mật nghị với tư cách là ứng cửa viên Giáo hoàng, tức là người được sủng ái, là một hồng y đương nhiệm."
Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 22 April 2025
