“NGÀY MAI ĐI NHẬN XÁC CHỒNG”

(NHÀ THƠ LÊ THỊ Ý)

Thập niên 70 (tk.20), chiến tranh chống lại sự xâm lược của cộng sản Bắc Việt rất tàn khốc và ác liệt gây thương tích, chết chóc không biết bao nhiêu người con đất Việt. Vào thời điểm đó thì ca khúc “Tưởng Như Còn Người Yêu” do Phạm Duy phổ nhạc từ thơ của Lê Thị Ý xuất hiện trên các đài phát thanh và truyền hình miền nam VN, gây xúc động lớn trong mọi tầng lớp quần chúng. Vì nó đáp ứng đúng tâm trạng của tất cã các gia đình có chồng, em, con, cháu....đang dấn thân vào cuộc chiến bảo vệ miền Tự Do. Bài ca này còn diển tả được tâm sự của những goá phụ có chồng hiến thân trong cuộc chiến. Bài nhạc do cố nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc từ bài thơ của thi sĩ Lê Thị Ý.

Được biết thi sĩ Lê Thị Ý biết làm thơ rất sớm, từ lúc còn học trung học và viết đều hơn khi theo gia đình di cư vào Nam năm 1954. Bà Lê Thị Ý là con nhà nòi mẹ là em gái nhà văn hóa Phạm Quỳnh anh là nhà thơ Vương Đức Lê[Lê Đức Vương] chi gái là nhà văn nữ Kiều Phương  em gái là nhà báo nữ Lê Thị Nhi và bản thân Lê Thị Ý là ngươi yêu đầu đời của nhà thơ Mai Trung TĩnhKhi nhà thơ Vương Đức Lệ làm chủ bút tuần báo Gào Thét tuần báo mà nhà thơ Vương Đàm làm chủ nhiệm đã đem bài Thương Ca 1  trích trong tập thơ Thương Ca gồm 10 bài của cô em gái Lê Thị Ý đăng tải trên Gào Thét, báo vửa phát hành nhà văn Nguyễn Đức Quỳnh đoc được thích quá điện thoai kêu nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc ngay bài thơ này. Nhạc sĩ Phạm Duy liền phổ nhạc toàn bài thơ mà chỉ sửa  hai câu:

Chiếc quan tài phủ mầu cờ

Hằn lên ba vạch đỏ au phũ phàng’’ 

Thành  có một câu: Bây giờ anh phủ mầu cờ. Và đổi tựa đề Thương Ca 1 thành Tưởng Như Còn Người Yêu

Theo thi sĩ Lê Thị Ý thi Ý, bà đã sáng tác Thương Ca khi thi sĩ còn ở Pleiku và ngày nào cũng thấy thiên hạ đi nhận sác chồng nên xúc động và sáng tác chứ không phải người trong cuộc.

Thi sĩ Lê Thị Ý còn là tác giả của rất nhiều bài thơ khác.

THƯƠNG CA I

Ngày mai đi nhận xác chồng

Say đi để thây mình không là mình

Say đi cho rõ người tình

Cuồng si độ ấy hiển linh bây giờ

Cao nguyên hoang lạnh ơ hờ

Như môi thiêu phụ nhạt mờ dấu son

Tình ta không thể vuông tròn

Say đi mà trưởng như còn người yêu

Phi cơ đáp xuống một chiều

Khung mây bàng bạc mang nhiều sót xa

Dài hơi hát khúc thương ca

Thân côi khép kín trong tà áo đen

Chao ôi thèm nụ hôn quen

Đêm đêm hẹn sẽ chong đèn đợi nhau

Chiếc quan tài phủ cờ mầu

Hằn lên ba vạch đỏ au phũ phàng

Em không thấy được xác chồng

Ai thêm lon nữa hai hàng nến trong?

Mùi hương cứ tưởng hơi chồng

Nghĩa trang mà ngỡ như phòng riêng ta

LÊ THỊ Ý

Nhà thơ Lê Thị Ý tâm sự: Tôi muốn dùng hai câu thơ cuối của bài “Thương Ca 1” là “Mùi hương cứ tưởng hơi chồng, nghĩa trang mà ngỡ như phòng riêng ai”, để nói lên tâm trạng người góa phụ trong chiến tranh, trong nỗi đau tận cùng, cảm xúc như mình vẫn còn người mình yêu.

Võ Thị Linh sưu tầm và hiệu đính 26/4/2016