ĐỨC ĐÓNG CỬA 3 TỔNG LÃNH SỰ QUÁN CỦA IRAN SAU VỤ TUYÊN ÁN TỬ HÌNH ÔNG DJAMSHID SHARMAHD 

Iran đã lên án việc đóng cửa ba tổng lãnh sự quán của họ ở Đức và triệu tập đại diện của đại sứ Đức để phản đối. Bộ Ngoại giao Iran cho biết trong một thông cáo báo chí trên cổng Internet “Iran Nuances” về việc bà Bộ trưởng Ngoại giao Đức  Annalena Baerbock (Greens)  từ chối các giao dịch liên quan đến lãnh sự của người Iran và Đức,  ở Đức là “không chính đáng”. Hiện chưa rõ liệu chính phủ Teheran có thực hiện thêm biện pháp nào hay không ?. 

Chính phủ liên bang Đức trước đó đã tuyên bố đóng cửa các cơ quan đại diện Iran ở Frankfurt am Main, Hamburg và Munich với tổng số 32 quan chức lãnh sự để đáp trả vụ hành quyết công dân mang hai quốc tịch Đức-Iran Djamshid Sharmahd. Baerbock biện minh cho việc làm, vì “những hành động vô nhân đạo” của giới lãnh đạo Iran. Chính trị gia Đảng Xanh cho biết: “Việc vụ giết người xảy ra trong bối cảnh những diễn biến mới nhất ở Trung Đông cho thấy một chế độ độc tài, bất công như chế độ của các giáo sĩ Hồi giáo không hoạt động theo những Logic ngoại giao thông thường”. 

Chỉ một lần trước đây chính phủ Đức mới thực hiện biện pháp như vậy

Phản ứng về vụ hành quyết khắc nghiệt hơn nhiều người mong đợi. Các quan chức lãnh sự bị ảnh hưởng sẽ mất quyền cư trú và phải rời khỏi đất nước trừ khi họ có thể chứng minh các lý do cư trú khác, chẳng hạn như quyền công dân EU. Tuy nhiên, đại sứ quán ở Berlin vẫn mở cửa và vẫn chịu trách nhiệm hỗ trợ lãnh sự cho 300.000 người Iran ở Đức. Bộ Ngoại giao không cung cấp bất kỳ thông tin nào về số lượng nhân viên tại đại sứ quán.

Cho đến nay, chính phủ liên bang mới chỉ sử dụng các biện pháp trừng phạt quyết liệt như vậy một lần: do hậu quả của cuộc tấn công vào Ukraine, bốn tổng lãnh sự quán Nga đã bị đóng cửa, mặc dù có sự chậm trễ. Quyết định này chỉ được đưa ra 15 tháng sau cuộc xâm lược vào tháng 5 năm 2023 nhằm đáp trả việc trục xuất hàng trăm công chức Đức và mãi đến đầu năm 2023/24 mới được thực thi.

Khoảng 300.000 người Iran ở Đức

Cơ quan tư pháp Iran tuyên bố xử tử Sharmahd hôm thứ Hai 28/10. Anh ta bị kết án tử hình vào mùa xuân năm 2023 trong một phiên tòa gây tranh cãi sau những cáo buộc khủng bố. Chính phủ liên bang, người thân và các nhà hoạt động nhân quyền đã kịch liệt bác bỏ những cáo buộc của cơ quan tư pháp Iran chống lại ông.

Bà Baerbock cho biết, chính phủ liên bang luôn cảnh báo Iran về những hậu quả nghiêm trọng trong trường hợp hành quyết Sharmahd . Bà kêu gọi trả tự do cho những người Đức vẫn đang bị giam giữ, con số trong số họ không được Bộ Ngoại giao tiết lộ.

Quan hệ Đức-Iran đang ở mức thấp nhất

Quan hệ Đức-Iran, vốn vốn đã bị hạn chế nghiêm trọng, đã xuống mức thấp mới với việc đóng cửa 3 tổng lãnh sự quán của Iran.

Sau Iran tuyên bố tử hình đối với Sharmahd, Bộ Ngoại giao Đức đã trục xuất hai nhà ngoại giao Iran. Về phần mình, Iran đáp trả bằng cách trục xuất số lượng tương tự các nhà ngoại giao Đức. Đây là một thủ tục rất phổ biến trong trong giới ngoại giao  để đối phó những trường hợp như vậy.

Liên minh châu Âu cũng đang thảo luận về các biện pháp trừng phạt tiếp theo đối với Iran. Điều này có thể ảnh hưởng đến những người có liên quan đến việc hành quyết, bỏ tù hoặc xét xử mà chính phủ liên bang cho là trái với quy định của pháp luật.  Bà Baerbock cũng một lần nữa kêu gọi EU xếp Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran vào danh sách tổ chức khủng bố.

Baerbock đã công bố “hậu quả nghiêm trọng”.

Thủ tướng Olaf Scholz (SPD) và bà Baerbock đã lên án mạnh mẽ vụ hành quyết hôm thứ Hai vừa qua. Bà Baerbock lần đầu tiên triệu người đứng đầu đại sứ quán Iran ở Berlin tới Bộ Ngoại giao. Trong một cuộc trò chuyện, Ngoại trưởng Susanne Baumann đã truyền đạt cho ông “sự phản đối mạnh mẽ chống lại các hành động của chế độ Iran”.

Hiện tại không có đại sứ Iran ở Berlin. Đại sứ trước đó đã rời đi trong đợt thay đổi nhân sự thường xuyên và người kế nhiệm vẫn chưa đến. Sau cái chết của Sharmahd, khó có khả năng một đại sứ mới sẽ sớm được cử đến.

Bộ Ngoại giao cảnh báo không nên đi du lịch tới Iran

Đại sứ Đức tại Teheran, ông Markus Potzel, đã được bà Baerbock triệu hồi về Đức theo yêu cầu công vụ và khi nào ông Markus Potzel sẽ trở lại nhiệm sở ở Iran cũng chưa được rỏ ràng.

Bộ Ngoại giao cảnh báo không nên đến Iran và đã yêu cầu công dân Đức rời khỏi đất nước này. Không rõ có bao nhiêu người Đức vẫn còn ở Iran. Một con số thấp có ba chữ số đã được ghi vào danh sách chuẩn bị cho khủng hoảng Ngoại giao giửa Đức và Iran.

Sharmahd đến Đức năm 7 tuổi

Ông Sharmahd sinh ra ở Teheran năm 1955, đến Đức năm 7 tuổi và lớn lên ở tiểu bang Niedersachsen, nơi ông điều hành một cửa hàng máy tính ở thủ phủ tiểu bang là Hannover trong nhiều năm. Năm 2003, cuối cùng ông chuyển đến California ở Hoa Kỳ, nơi ông bắt đầu hoạt động chính trị.

Tại Hoa Kỳ, Sharmahd hoạt động tích cực trong nhóm đối lập lưu vong Iran “Tondar” (Thunder). Chính phủ Iran cáo buộc tổ chức này phải chịu trách nhiệm về vụ tấn công năm 2008 tại thành phố Shiraz khiến nhiều người thiệt mạng - những người thân của người chết đã kêu gọi xử tử Sharmahd.

Các nhà phê bình mô tả phiên tòa chống lại Sharmahd là hoàn toàn không công bằng. Anh ta không được phép chọn luật sư riêng và tung tích của ông này hoàn toàn không được tiết lộ cho đến cuối cùng. Những lời thú tội được phát trên truyền hình nhà nước Iran bị nghi ngờ là đã thực hiện dưới hình thức bị tra tấn. Phiên tòa xét xử Sharmahd do Abolghassem Salawati, còn được gọi là “Chánh án tử thần”, người bị Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu đưa vào danh sách trừng phạt.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 1. 11.2024